Karanlıktan kokmuyorsunuz, değil mi? Gece dalışının vazgeçilmez 12 kuralıyla, mesai saatlerinin sonrasında eğlenceyi yakalayıp korkunuzu ortadan kaldırın. Artı: Asla unutamayacağını z dokuz cehalet ve onlarsız dalamayacağınız dört ışık.
Giderek azalan aydınlığın sonunda, her yönden gelerek birleşen yüzlerce mavi gürültü de, resifin kenarındaki akıntı da azalır. Yüzlercesi oldukça telaşlı bir şekilde, konser meraklısı tiplerin turnikede kalabalıklaşması gibi iner ve akıntıya kapılır. Küçük balıkların oluşturduğu yoğun salkım şeklindeki girdap, neredeyse kontrolden çıkmış bir dans pisti gibidir. Habersiz bir darbeye cevap olarak, çılgın balık yumakları dalgayla bir yüzeye doğru yönlenir, bir aşağıya doğru ve sonunda sanki olağanüstü bir orgazmla eşzamanlı olarak bir sperm bulutu ve yumurtalar ortaya çıkar. Ve siz sudaki hayali barda gece hayatının vahşice olduğuna kanaat getirirsiniz.
Güneş battığında, resif öyle bir hareketlenir ki, birden Las Vegas striptizlerinin sualtındaki benzerine dönüşebilir. Mercan polipleri, gündüzün çekilen şakayıklar, parlak renkli tentaküllerini bir planktona bağlarken, bir biyolüminesans ışık şovu içerisinde şölene dönüştürür. Yırtıcı hayvanlar, karanlık örtü altında kirli işlerini yapmağa koyulurlarken avları gölgeler içerisinde saklanmağa çalışır. Ya cinsellik? O her yerdedir.
Bu partiyi dağıtabilirsiniz, fakat aşağıda birkaç çılgın da varsa,
katılarak çok fazla keyif alırsınız. Karanlık basmasından aydınlığa kadar “gece böcekleri”nin hangileri olduğunu izlersiniz. Gece dalışına kendi donanımınızı hazırlamak en kolay bölümdür, sadece plastiği çekersiniz. Donanıma yönelip “Fener almak?” söz konusu olduğunda dalış fenerlerinin ağzının suyu akacaktır- Kullanışlı bir aydınlatma için seçimlerinizi gözden geçirin. Kusursuz bir gece dalışı tekniği edinmek zordur. Bu noktada size “Gece Dalışı’nın Vazgeçilmez Kuralları” ile yardımcı olacağız. “En sonunda, biraz ıslak bir eğlence için, “Hatırlamak için Dokuz Gece” ile iştahınızı kamçılayacağız,” dalış bölgelerinin özenle seçilmiş örneklerini ve kıvılcımların uçuştuğu yerlerdeki tecrübeleri, mantaların dansını ve suların parıltısını anlatacağız.
Güneş biraz sonra gene batıyor olacak. Bir bar taburesine oturup eski dalış anılarınızı hatırlayabilirsiniz veya dışarı çıkıp heyecan verici yenilerini yaşayabilirsiniz. Seçim sizin. Sadece duamızı hatırlayın: Gerçek balıkadamlar onu karanlıkta yaşar.
Gece Dalışının Vazgeçilmez Kuralları :
IŞIĞINIZI AZ KULLANIN. Birçok balıkadam fenerine bir emniyet halatı gibi yapışır ancak bu bir hatadır. Dibe indiğinizde ışığınızı kapatın ve çevrenizin ne kadar aydınlık olduğunu görün. (Veya fenerinizin camını karnınıza ya da göğsünüze bastırıp ışığı karartın bastırın. Fenerlerin açma kapama düğmeleri kullanılırken bozulmağa meyillidir, böylece açma kapama işlemini en aza indirmiş olursunuz.
Her halükarda, gözlerinizi alıştırmak için bir dakika bekleyin, şaşırabilirsiniz. Diğer balıkadamların fenerleri, ay ışığı ve yıldızlar ortam için yeterli ışığı sağlar ve kendi fenerinizi açık tutmanıza gerek kalmaz. Fenerinizi kullanmayarak, daha fazla balık göreceksiniz, daha az değil ve mercan polipleri ile anemonlar tentaküllerini içlerine çekmemiş olacaklar.
Fenere ihtiyaç duyduğunuzda, onu tam güçle çalıştırmanız gerekmez. Parmaklarınızla fenerinizin camını kapamayı deneyerek ışığı azaltabilirsiniz. Her durumda fenerinizin ışığını dağınık kullanın, canlıları kovuğundan çıkarmak için üzerine noktasal ışık düşmesin. Dip önerisi: Doğal gece hayatını görmek için önce siz doğal olmalısınız. Suni ışık kullanımını en aza indirin, bunun yerine diğer canlılar gibi doğanın ışığını kullanın.
FENERİNİZE DOLU BİR SİLAH GİBİ DAVRANIN. Fenerinizi kimsenin yüzüne doğrultup (kendiniz de dâhil) geçici körlüğe neden olmayın.
İŞARETLERİ ÖĞRENİN. El işaretlerini görmek zor olabildiği gibi bazen imkansızdır, siz fenerinizi işaretleşmede kullanın. Fenerinizin ışığıyla bir daire çizmenin anlamı “Her şey yolunda”, fenerinizi yatayda sallamak ise dikkati yoğunlaştırmak için kullanılır ve feneri düşeyde sallamak ise yardım istemektir. Eğer yakındaysanız, fenerinizi elinize tutarak klasik işaretleri kullanabilirsiniz. Fenerle işaretleşirken mutlaka kural #2’yi hatırlayın.
ARAMAYI ÖĞRENİN. Dalış eşinizi kaybederseniz, yükselin ve ışığınızı etrafa tutarken tam bir daire çizin. Dalış eşiniz de aynı şeyi yapacağından, biriniz diğerinin ışığını görecektir. Tekneden uzakta yüzeye çıktığınızda, teknedekilerin dikkatini çekinceye kadar fenerinizi tekneye yönlendirin ve daha sonra fenerinizi başınızdan aşağıya doğru tutun. Tekneyi aydınlatmağa devam ettiğinizde, mürettebat geçici körlük yaşar ve siz görünmez olursunuz.
BİR KORDON EDİNİN. Fenerinizi bileğinize bir kordonla bağlayın – bu esas aydınlatma kaynağınızı düşürmeniz veya kaybetmenize karşı ucuz bir sigortadır. Birçok dalış feneri negatif yüzerliklidir. İzin verirseniz, düşerek bileğinizden sarkacaktır. Elinizi boşaltmak istediğinizde, fenerinizi bırakmadan önce ışığı kapatmalısınız. Böylece diğerlerini geçici körlükten korumuş olacağınız gibi dalış eşinize şaşırtıcı işaretler vermemiş de olursunuz.
DALIŞ FENERİNİZİ SU ÜSTÜNDE KULLANMAYIN. Bazı dalış fenerleri, suyun soğutucu etkisi yok ise, yanarken reflektörlerini ve camlarını eritecek kadar çok ısı çıkarır. Dalış fenerinizin ampulünün ve pillerinin uzun ömürlü olması için, su üzerindeki işler için sıradan bir fener kullanın.
FENERİNİZ ÜZERİNİZDE ATLAMAYIN. Siz sudayken birisinin size onu vermesini sağlayın. Uzun bir adımla atlayış sırasındaki suya çarpma fenerinizin O-Ringini sarsarak içeri su sızmasına sebep olabilir.
DALIŞ EŞİNİZE YAKIN OLUN. Bir tokanızı açarken veya bir böceği bir çantaya tıkıştırırken üçüncü bir ele ihtiyacınız olabilir.
KONSOLUNUZU BİR D-RİNGE TAKIN. Böylece onu elinizi kullanmadan da onu okuyabilirsiniz. Veya konsolunuzu bıraktığınızda tekrar eski pozisyonuna getiren bir geri çekici kullanın. Bu şekilde karanlıkta el yordamıyla bulmakta zorlanmazsınız.
DONANIMINIZI DAHA SIK KONTROL EDİN. Temiz bir görüş olmadığında, farkında olmadan donanımınızın yukarı doğru veya aşağı doğru akıp gitmesi işten bile değildir. Heyecan içerisindeyken, kullandığınız havayı normalden daha çabuk bulmalısınız.
DALIŞA ALACAKARANLIKTA BAŞLAYIN. Her iki dünyanın da en iyisine sahip olursunuz: Dalışınız sırasında tam karanlık olana kadar fenerinizin ışığının giderek daha güçlü olduğunu göreceksiniz. Aynı zamanda, dalışın son derece çekici bir bölümü olan gündüzden geceye geçiş sırasında resifteki değişikliği de görme fırsatınız olacaktır.
SIĞDA KALIN. Günün dördüncü ya da beşinci dalışı için sığda kalmak her zaman en iyisidir fakat daha da iyi bir sebep var: Daha fazla dip zamanı. Şovu görmek için geldiniz, o halde sonuna kadar neden uzatmayasınız?
Gece Böcekleri Gecenin başlaması son derecedeki değişiklikleri beraberinde getirir. The Coral Reef at Night’ın (Mercan Resiflerinde Gece) yazarı Joseph Levine’nin çok ugun ifadesiyle “koşuşturma, telaş ve korku büyük şehirlerdeki alışılmış telaşlı saatler gibidir.” Mesela bir Karayib resifinde ne görülebilir:
• ALACAKARANLIKTA: Avcılar, karmaşa içerisinde hem gece hem gündüz daha kolay av bulurlar. Mesela, resif köpekbalıkları resife yakın yüzerler ve yüzey ışığına karşı avlarını karaltı olarak seçerler. Gündüzleri balıklar tüneyerek, savunmanın yok olduğu geceyi beklerler. Domuz balıkları çatlaklardan içeri yüzer ve sırt yüzgecini kaldırarak kendisini bulunduğu yere kilitler. Papağan balığı kendini püskürtücü bir sümük tabakayla sarar. Zayıflayan aydınlıkla birlikte çiftleşmeler başlar. Cerrah balığı, orfoz ve kikla çatlayan yumurtaları ve spermleri suya bırakarak “yumurtadan doğumları” garanti ederler.
• ASIL ZAMANDA: Tam karanlık bastığında, mercanlar ve çiçekleri akıntıyla gelen planktonları yakalamak için gövdelerini genişletir-polipler ve sokucu tentaküller gibi. Çıblaklar, kabuk koruması olmayanlar da yiyecek için ortaya çıkarlar. Yengeçler, ıstakozlar, kırılgan yıldızlar ve kestaneler, karınlarını doyurmak ve çiftleşmek için deliklerinden dışarı çıkarlar. Ahtapotlar ve denizatları daha aktif hale gelir.
• GECEYARISINDAN SONRA: Dalışınız biter bitmez, film geri sarılır. Uykulu papağan balıkları eşelenmeye başlarken domuzlar ve orfozlar yuvalarına geri döner. Işık güçlenmeye başlarken yumuşak ve sert mercanların renkleri solar ve geri çekilirler. Heyecanlı avcılar sabah kargaşasının olduğu saatlerde saldırır fakat daha sonra onlarla teması kaybeder. Gün boyunca resif balıklarını çatlaklar ve kovuklarına kategorize eder. Bildik gün içindeki nüfus yerini alır ve devir yeniden başlar.
Karanlıktan Korkar mısınız?
Birçok balıkadam başlangıçta korkar. Bizler gündüz yaratıklarıyız ve tabii ki karanlık deniz içerisinde geceleyin bulunmaktan kaygılanırız. Tecrübeniz üstesinden gelmek için size yardımcı olacaktır. Yani tecrübeniz stresinizi azaltacaktır. Uygun bir gece seçip mütevazi bir profil takip edin. Elinizde kuşanmak için küçük bir fenerle alacakaranlıkta başlayın ve rahat olun. Feneri yavaşça ve kolayca tutun. Başlangıçta fener tutmak kolaydır-fotoğ raf makinesi veya av donanımı olmayınca.
Hatırlamak için Dokuz Gece
1) MANTALARLA DANS EDİN.
Havai’deki Big Island’ın Kona kıyıları, dalış operatörleri için planktonların dipteki güçlü ışıkların cazibesine kapıldığı bir yerdir. Çok geçmeden, siyah mantalar beslenmek için karanlığın dışına sızıp, ağır akrobatik hareketler yaparak balıkadamları büyüler. Balıkadam Jim Scalzo “Sadece düşünürken dahi ürperiyorum,” diyor. Okyanustaki her hangi bir gece dalışında da ürperirsiniz ancak manta görebileceğinizin garantisi yoktur. Planktonları çekmek için fenerinizi açıp bir kayanın üzerine bırakın ve bekleyin. Fotoğraf makinenizi geniş açıya ayarlayıp olabileceklere hazır olun.
2) KIVILCIMLAR UÇUŞTURUN.
Herhangibir okyanus dalışında, fenerinizi kapatıp biyolüminesansı izlersiniz. Bazen ışıklar yanıp sönerek değişik renklerde ışık saçılır. Bazen çeşitli renk alanları oluşur. Bazen biyolojik ışık saçan planktonlara doğru yüzen bir balığın (veya bir balıkadamın) vücudunun yanar döner hale gelmesi heyecanlandırı r. Elinizi yüzünüzün ön kısmında sallayarak kıvılcımların uçuşmasını izleyin.
3) BİR PARTİYE DALIN.
Tahmin edebilirsiniz ki, yıldız bolluğu ve beyin mercanlarından oluşan Flower Garden Banks National Marine Sanctuary (Milli Deniz Koruma Alanı Çiçek Bahçeleri), durmadan doğuran mercan yığınlarını görmek için son derece muhteşem bir yerdir. “Büyük gürültü” Ağustostaki dolunaydan sonraki üçüncü ve sekizinci akşam arasında, günbatımından hemen sonra başlar. BB boyutlu yumurta paketleri ve sperm bulutuyla birlikte yüzeye doğru ters bir kar fırtınası şeklinde mercanlar püskürür. Aynı zamanda deniz yaşamının sakinliği giderek vahşileşir. Birkaç balık peşin olarak kendine öğün yaratma moduna girerken, ağızlarına doğru akan yumurtaları olabildiğince hızlı bir şekilde yakalamaya çalışan kırılgan yıldızlar ve ıstakoz bir beslenme çılgını olur. New Mexico’dan balıkadam J.D. Barnett “ Bu, doğum, ölüm ve gençleştirmeden oluşan bir sualtı partisidir” diyor.
4) KÜTÜPHANEYE GİDİN.
Gün boyu saklanan portakal topu şeklindeki mercanların, tüplü yaratıkların geceleyin beslenmek için uzandıkları bu duvar dalışı, Grand Turk üzerindeki Cockburn Town’a sadece 200 yarda mesafede. Bir veya iki inçlik kollarıyla parlak portakal toplarının her tipinden yüzlercesi, akıntıda dalgalanırken sizi karşılayacaktır.
5) MAVİ NEONLAR ARASINDA YÜZÜN.
Puerto Rico’daki Vieques adasının Bioluminescent koyundaki tam bir ışık gösterisi için şnorkele ara verip kafanızı sudan çıkarın. Kuytudaki koy içerisindeki her galon su 720 000 özel tür plankton içeriyor ve mikroskobik yaratıklar hareketle çalkalanırken mavi bir ışık saçıyorlar. Daha fazla bilgi için: www.biobay.com.
6) GÜNÜNÜZÜ PARLATIN.
Bazı özel bir filtreden geçen ışıklar vurduğunda, çoğu mercanlar ve bazı balıklar fuloresan gibi ışıldayarak, tuhaf ve anlaşılmaz renklerde görülür. Daha önce görmediğiniz portakal rengkleri ve yeşillerin parıltısı çoğu dünyevi kriterleri geride bırakır. Gösteriyi görmek için NightSea isimli şirketten bir filtre alın (www.nightsea. com veya (877) 436-9262). Tabii ki bu efektleri filme kaydedebilirsiniz.
7) İSKELE ALTINDA GEZİNİN.
Bonaire's Kralendijk Town İskelesi dünyanın en çok gece dalışı fotoğraflandığı yerlerden birisidir ve bu sebeple çıkıntılar portakal mercanlarıyla düzlenmiş ve polipleri sadece gece uzanır. Hap gibi yuvalar aynı zamanda dev sarı ve pembe süngerleri, istiridyeleri, trompet balıklarını içine alıyor ve her yanını her şekil ve boyutta süngerlerle kaplanmış.
8) DUANE’NİN KIZARMASINI İZLEYİN.
U.S. Sahil Güvenlik Botu Duane’nin gövdesi, Key Largo sularının 120 feet derininde yatıyor ve her yanı portakal mercanlarıyla kaplı. Gece mercanların polipleri uzanıp dışarı çıktığında, batık adeta turuncu bir koruyucu tabakaya bürünmüş gibi görünür.
9) BÖCEKLERİ TORBALAYIN.
Istakoza sezonunun ilk gününde, saatler gece yarısını gösterirken, hevesli böcek avcılarını, gözde resiflerine birkaç adım mesafede bulacaksınız. Bu balıkadamlar sadece bacak bacak üstüne atıp dinlenmiyorlar aynı zamanda ıstakozların gece hareketlenmesi gerçeğinin avantajlarını da kullanıyorlar. Tuhaf olan, gece daldığınızda onları avlamadaki artıştır.
Bir Fener Aldınız Mı?
Bu fenerler, gıptayla bakılan Scuba Dalış Eksperleri’nin Tercihi (Scuba Diving Testers' Choice) değerlendirmesinin yapıldığı ScubaLab deneylerinin sonucudur.
• BÜYÜK ANA DALIŞ FENERLERİ. Underwater Kinetics’in Light Cannon 100. Aptly isimli feneri ScubaLab’ın büyük fener (tabanca tipli veya düz) tercihidir. Sekiz C serisi pillerle çalışan Light Cannon 100'ün yüksek yoğunluklu (HID) ampulü, diğer akkor ampullere göre daha parlak, daha beyaz ve daha düz ışık veriyor. Bir difüzyon filtresi kullanarak (içeriğinde var) berrak, tropikal şartlarda iyi bir asıl fener olarak kullanılabilir veya iki adedi ile yakın çekimlerde video feneri olarak kullanılması mümkündür. Derin sularda veya görüşün sınırlı olduğu şartlarda difüzyon filtresini kullanmayın. Fiyatı: 280 $ civarında.
• ORTA BÜYÜKLÜKTE ANA DALIŞ FENERLERİ. Princeton Tec'in Tec 400’ü. Orta büyüklükte ana dalış feneri olarak berrak sularda (veya sınırlı görüş şartlarında yedek fener olarak) kusursuzdur, Tec 400 C serisi dört pille çalışır. Etkili akkor ampulü parlak ve sıcak üretir ve gölgesiz bir çevresel aydınlatma sağlar. Fiyatı: 35 $ civarında. Muadili: Altı AA serisi pille çalışan Ikelite PCa, parlak ve avuç içi kadar bir ışık veriyor ve fiyatı 30 $ civarında.
• İŞARET FENERİ. Innovative Scuba’nın VIP Safety Light’ı. Koyu sarı LED’ler bu işaret fenerini olağanüstü parlak yaparken az da enerji harcatıyor. Fiyatı: 80 $ civarında. Muadili: Innovative Scuba Versa-Lite 13 $ civarında.
• YÜZEY ÇAKARI. Tektite Expedition 1900. Dalış fenerinizi sualtı kullanımınız için saklayın. Yüzeyde, platforma kadar ve çantanızdakileri karıştırmak için bu su suya karşı yalıtımlı ışığı kullanın. Ondokuz LED uzun bir yanma süresi ve geniş, düz bir ışık sağlar. Fiyatı: 116 $ civarında.
Fener Satın Alma Önerileri
• Geniş ışıklı seçin nokta ışıklı değil. Zamanın çoğu geniş bir bölgeyi aydınlatmayla geçer, uzak bir mesafeye noktasal ışık gönderilmesi çok nadirdir.
• Düz ve sınırlanmamış bir ışık vereni seçin. Düz ışık alanı çok önemlidir değilse reflektör veya ampul içerisindeki tellerin gölgesi oluşarak aydınlatmayı bozar.
• Genel olarak, parlak bir ışık için daha fazla pil sayısı (altı veya sekiz); daha uzun yanma süresi için daha büyük pilleri (C veya D serisi) tercih edin.
• Ampuller ve reflektörler yadınlatmaya eşit katkı sağlarlar, yüksek aydınlatma gücü olan ampuller, klasik akkor flamanlı ampullere göre her zaman daha parlak ışık verirler oysa LED’ler pil konusunda daha hafiftir.
• Tek parmakla kullanabileceğ iniz açma kapama düğmeli olanı seçin. Kıvırmalı tipler fazladan bir ele daha ihtiyaç duyar.
Yazı: John Francis
Çeviren: Mehmet Avadan
Kaynak: Scuba Diving Magazine Temmuz 2003
Bize Ulaşın
